jest do polskiej rzeczywistości, skazany na jej opisywanie i coraz bardziej bezradne gesty kontestacji ze strony narratora. Ich mizerny wachlarz opisał w Salonach i knajpach. To prawda, że jego język nigdy nie kłamał ludziom i sytuacjom, on sam jednak stał się jakby ich dobrowolnym więźniem. W naturze talentu tego pisarza leży rozszczepienie, nie łatwizna. Konflikt między wiernością wobec rzeczywistości - którą opisuje biernie, choć krytycznie - a ustawicznym poszukiwaniem formy, tematów, bohatera i owej "idei nadrzędnej", transformującej rzeczywistość w sztukę. Stąd tęsknoty, frustracje i ciągłe powroty do własnego więzienia. Typowa, polsko-komunistyczna la nausee. Ale nawet komunizmu nie można obarczać winą za wszystkie