wiejska, krzyż albo kapliczka, w łąkowo-pastwiskowym - stado owiec lub krów, a w krajobrazie leśno-rolnym - kępa wysokich drzew. Decyzja o tym, co ma być postrzegane jako wyróżnik, biegnie od naszej głowy ku zmysłom (sytuacja top-down), a nie od zmysłów do mózgu, czyli bierne rejestrowanie (sytuacja bottom-up). W ludzkim umyśle funkcjonują pewne schematy relacyjne dotyczące zarówno postrzegania, jak i waloryzowania. Najpierw postrzegamy i oceniamy wyróżniki, później całość, a na końcu jej części składowe, np. na początku zauważamy smukły kościół, później stwierdzamy, że jest on harmonijnie umiejscowiony w krajobrazie, a na koniec dopiero analizujemy strukturę krajobrazu, jak i architekturę kościoła