krzyżyk na przeszłości. Szczęsny Potocki wyraził się w liście prywatnym: "Ja już jestem Rosjaninem na zawsze".<br>Szlachta bez sprzeciwu składała hołd nowym monarchom i wiwatowała na bankietach ku czci gubernatorów cudzoziemców. Literaci drukowali na ich cześć panegiryki i ody, biskupi w listach pasterskich zalecali swoim owieczkom posłuszeństwo nowej władzy, niektórzy magnaci szukali w Petersburgu, Berlinie i Wiedniu kariery politycznej. Większość szlachty rezygnowała z nadziei na odmianę losu i przepuszczała w hulankach łatwo napływające dochody. Zły przykład dawał ks. Józef Poniatowski, patronujący w pałacu Pod Blachą warszawskiej "złotej młodzieży".<br>Nieliczni przedstawiciele myśli oświeceniowej podejmowali mimo wszystko trud ratowania bytu narodowego. Wspólną inicjatywą