po Oświęcimiu Bóg mógłby jeszcze istnieć - musiałby być moralnym potworem. Jeśli Bóg istnieje - twierdzi Rubenstein - to Jego Mesjaszem jest śmierć. Podobnie uważał Primo Levi: &lt;q&gt;"Skoro jest Auschwitz, to nie może być Boga"&lt;/&gt;. Robert Mc Afee Brown uznał z kolei, że &lt;q&gt;"wobec rzeczywistości masowej zagłady Bóg sam padł ofiarą tego masowego mordu"&lt;/&gt;. Teza o "śmierci Boga" w Oświęcimiu trafiła nawet do felietonu (Ryszard Marek Groński: "Auschwitz - ziemia, gdzie umierali nie tylko ludzie, lecz gdzie umarł Bóg").<br><br> Wszystko to sprawia, że Holocaust nie jest już traktowany jako jedno z wydarzeń historycznych, lecz nabiera on rangi "kosmicznej", staje się absolutnym punktem odniesienia dla ludzkiej