się w imperium rosyjskim, czyli tam, gdzie dzieciom w szkole zabraniano mówić w innym niż rosyjski języku. Nawet lekcje religii rzymskokatolickiej w gimnazjum musiały być po rosyjsku, choć jak opowiadał mi mój ojciec, w Wilnie katecheta omijał zakaz i kazał im nauczyć się po rosyjsku na pamięć którejś opowieści biblijnej na wypadek inspekcji. Wtedy wyrwany uczeń wstawał i recytował zawsze to samo: "Abraham sidieł w swojej pałatkie..." <br> Przynależności do Rosji niełatwo się pozbyć. Ustawodawstwo Związku Sowieckiego uznawało za swoich obywateli wszystkich urodzonych w obrębie Rosji carskiej. Może ta formalna podstawa była niepotrzebna, skoro i tak ci, co przybyli z Armią Czerwoną w