tym jednak, że profesor doskonale zdaje sobie sprawę z własnej martwoty i że jest to jego w pełni przemyślany wybór, nie tyle ze względu na upodobania, ile na świadomość porażki. Własnej, ale i całego pokolenia, więcej - całej formacji duchowej. Rzucił on karierę w Ameryce odkrywszy, iż "wiedza nie może być neutralną, technologia raczej zniewala niż wyzwala, a ceną postępu jest destrukcja". Zaś całej generacji "nie udało się ustanowić równowagi między moralnością i polityką" (cyt. za: Monica Stirling, A Screen of Time. A Study of Lucchino Visconti, N.Y. 1979).<br>Odwrócenie się ku sztuce jest pokusą, bo reprezentuje ona wartości względnie trwałe