jako dalszego karania ujść mamy pióra jezuity Jana Chądzyńskiego (1657). Przyczyny klęski poniesionej w pierwszym okresie najazdu szwedzkiego autor wywodził stąd, iż Polska zawiniła szczególnie przed Bogiem. I to wcale nie &lt;page nr=199&gt; niedowiarstwem, bo jest w niej przecież więcej katolików aniżeli w innych państwach, i nie pijaństwem, ponieważ jej sąsiedzi też nie wylewają za kołnierz. Główna wina leży w ucisku chłopa, który żyje w straszliwych warunkach. "Trzeba by to piekło zburzyć panom Polakom#grzmiał Chądzyński#a Rzeczpospolitą Polską po ludzku postanowić, żeby i kmiotkowie nie byli w opresyjej nie tylko od obcych, ale i od panów własnych".<br>Ta sama Rzeczpospolita, która przypuszcza do klejnotu szlacheckiego