dorzucić – widząc je w perspektywie całego jego życia – to fakt, że oba stanowiły logicznie powiązaną całość i były zamysłem wielkim, wykraczającym poza modę ówczesnych czasów, wykraczającym też poza obyczaj i możliwości uboższej magnaterii, do jakiej zaliczał się przecież Potocki. Był wytrawnym znawcą sztuki i kolekcjonerem, który uprawiał zbieractwo nieprzerwanie, niezależnie od wydarzeń i kataklizmów politycznych. Nie było tak złych okoliczności w kraju i na emigracji, żeby nie rozglądał się wokół siebie za czymś wartościowym do kupienia. Największą jego pasję rozbudziły wykopaliska w Italii. W listach do żony w roku 1786 opisywał pogoń za lepszymi stanowiskami, pozyskiwanie w tym celu