do władzy bóstwa, które patrzy na szamotanie się śmiertelnych z góry, z wielkiego oddalenia. Epoka Balzaka jest epoką romantycznego Ideału, ale właśnie niewspółmierność pomiędzy ideałem a rzeczywistością pogłębia surowość oceny i prowadzić musi do pesymizmu. Ideał rozwiewa się, nie odżywiany żadnym pokarmem unosi się gdzieś na nieosiągalnych wyżynach i stopniowo niknie, pozostawiając w spadku książki tęskniących i cierpiących na "chorobę życia" poetów. Dobroć, szlachetność są już u Balzaka czystym założeniem, zjawą pozbawioną ciała, co więcej, łączą się zawsze niemal ze słabością. Nie umie on budować szlachetnych charakterów - i nie chce, nie interesuje go to, chyba że obdarzy je dziwactwem, monomanią, brzydotą