niwelatora. Stosowane są trzy rodzaje urządzeń kompensacyjnych, których celem jest:<br>1) takie przesunięcie płytki ogniskowej lunety, aby środek krzyża nitek znalazł się na wiązce poziomej (pionowej);<br>2) takie odchylenie poziomej wiązki, aby przeszła ona przez środek krzyża nitek;<br>3) takie równoległe przesunięcie poziomej wiązki, aby przeszła ona przez środek krzyża nitek.<br>W grupie instrumentów wykorzystujących kompensatory rodzaju pierwszego, oś celowa stabilizuje się w położeniu poziomym lub pionowym, stąd nazwa niwelatory samopoziomujące. Instrumenty z kompensatorami rodzaju drugiego i trzeciego nie są samopoziomujące. Prawidłowy odczyt z łaty (mimo pochylenia osi celowej) zapewnia działanie kompensatora. Niwelatory wyposażone w kompensatory dowolnego rodzaju można więc określić