zarazem obrońcy określonego prądu literackiego, a więc Koźmiana-klasyka, pozostaje również jego korespondencja, głównie z okresu piotrowickiego. Pozwala ona bowiem uchwycić in statu nascendi nie tylko stan świadomości estetycznoliterackiej autora Ziemiaństwa z tamtych lat, ale też &#150; jego stosunek do ówczesnego życia literackiego i w ogóle umysłowego w kraju.<br> Generalna ocena współczesności była oczywiście bardzo krytyczna. Polskiemu piśmiennictwu zarzucał Koźmian przede wszystkim nadmierną komercjalizację, upadek artystyczny, indyferentyzm moralno-obyczajowy graniczący często z wulgarnością i cynizmem, ciasno pojęty profesjonalizm literatów i bierne poddawanie się gustom oraz upodobaniom przeciętnego czytelnika, który nie reprezentował zazwyczaj żadnej kultury umysłowej, wreszcie zaś szarganie świętości, tzn. przeszłości