także na niego, jako na jeden z elementów sytuacji badawczej. Co więcej, może wpływać na zmianę jego zachowania. Trzeba tedy mówić o dwupodmiotowym charakterze badania psychologicznego. Sądzę, i temu poświęcę stosunkowo najwięcej miejsca w niniejszym rozdziale, że najbardziej wątpliwe aspekty postępowania badacza w trakcie badania psychologicznego związane są z: (1) okłamywaniem osób badanych i ich niedoinformowaniem co do celu badania i poszczególnych elementów jego scenariusza (por. pkt. 2.1); (2) narażaniem osób badanych na dyskomfort fizyczny i psychiczny (por. pkt. 2.2); (3) uzależnianiem osób badanych od badacza, który w ich świadomości może wykorzystać uzyskane w trakcie badania informacje (niekiedy dotyczące