Rosja może wkrótce wrócić do sił - a wówczas, niezależnie od ustroju, będzie supermocarstwem.<br>Myślenie i orzekanie o przyszłości - którego status logiczny jest, jak wiadomo, nad wyraz podejrzany - jest nam jednak zadane, wraz z poczuciem czasu, wraz z naszym - górnolotnie mówiąc - człowieczeństwem.<br>Zarazem jest ono poddane naszym skłonnościom emocjonalnym.<br>Pesymizm i optymizm ujawniają się, zwłaszcza gdy myślimy o przyszłości.<br>Te skłonności <orig>temperamentalne</> bywają także funkcją naszej sytuacji - co słusznie podkreśla Francis Fukuyama.<br>Do pesymizmu ma dziś skłonność lewica, która chce widzieć sukces świata liberalno-kapitalistycznego jako dziejowy epizod.<br>Także konserwatyści, których nie opuszcza pesymistyczna wizja natury ludzkiej, i wreszcie intelektualiści, którym wygodniej