przędzone ręcznie, tworzyły nierówne powierzchnie w przeciwieństwie do produkowanych fabrycznie. Jeszcze do ostatniej wojny posługiwano się gdzieniegdzie nićmi farbowanymi naturalnymi barwnikami (np. w Opoczyńskiem, Rawskiem, Piotrkowskiem, Łowickiem). Barwniki anilinowe rozszerzyły skalę barwna. Rozpowszechniły się wówczas nici fabryczne, o rożnym kolorze i grubości. Kolory miały sobie właściwe nazwy, np. perlisty, jedwabisty, pajęczy. Nici złote i srebrne wykorzystywano do zdobienia czepców na Kaszubach, Warmii, Śląsku. Hafty złote na stanikach ("żywotkach") występowały na Śląsku i w żywieckiem. Genezy tych haftów trzeba szukać w strojach renesansowych i barokowych, później przeniknęły do strojów mieszczańskich, a także zamożnej ludności wsi. Tam kosztowne złotogłowie przekształciło się w haft