była szlachcie, mieszczaństwu, ludowi miejskiemu, bardziej uświadomionym elementom chłopstwa. W środowiskach nieposiadających to pragnienie niepodległości łączyło się z niechęcią do rządzącego obozu stronników ugody, ze współczuciem dla uciśnionego ludu. Hasła poprawy doli chłopa, pociągnięcia go do walki za ojczyznę nie miały zresztą pokrycia w jasnym programie likwidacji stosunków feudalnych - konkretnie pańszczyzny. Ruch narodowowyzwoleńczy lat dwudziestych obejmował w zasadzie warstwy "oświecone"; przygodnie szukał kontaktu z ludem miejskim, nie sięgał na wieś, choć o sprawie chłopskiej pamiętał.<br>W Królestwie Polskim cała burżuazja i większość szlachty folwarcznej nie chciały narażać realnych, konstytucyjnych korzyści w pogoni za niepodległością. Także w Poznańskiem i na wschód od