tego rodzaju relacje.<br>Jak umierał Mickiewicz? Każdy chyba z tych, którzy 26 listopada 1855 roku byli świadkami ostatnich chwil poety, musiał nieraz odpowiadać na to pytanie. Niektórzy pozostawili relacje pisane. Tworzą one serię tekstów, w których śmierć Mickiewicza stoi zwykle w centrum dyskursu (choć zdarza się, że bywa też wątkiem pobocznym...). Trudno o lepszą pozycję, a mimo to śmierć poety - przedstawiana w poczuciu jej doniosłości dla Polaków i Polski - pozostała poza granicami tego, co możliwe do powiedzenia. Raz jeszcze słowo okazało się bezradne wobec śmierci. Z zapisanych relacji Służalskiego, Lévy'ego czy Drozdowskiego dowiedzieć się możemy co najwyżej, jak śmierć Mickiewicza była