zwyciężyła reformacja, protestancki etos pracy i oszczędności ustąpił na rzecz ostentacyjnej konsumpcji. U nas, jak wiadomo, reformacja przegrała, nie rozwinęła się takoż kultura mieszczańska, ale kwitła za to kultura szlachecka, której cechą istotną było właśnie próżnowanie oraz pogarda dla pracy fizycznej i handlu. Coś z tego przetrwało do dziś (poza pogardą dla zajmowania się handlem). Przetrwał mianowicie właściwy szlachcie polskiej hedonizm, który ujawnia się w tej samej mierze w zwyczaju urządzania wystawnych weselisk, jak i w zachowaniach klienteli pubów. Natomiast importowana z Zachodu kultura masowa bynajmniej nie nakłania do powściągliwości, ponieważ jest niemal wyłącznie kulturą rozrywki. Tym oto sposobem rozrywkowy Zachód