różnice występują zwłaszcza pomiędzy krajami środkowo-wschodniej Europy, które należały do bloku sowieckiego, ale stanowiły oddzielne jednostki polityczne i w których system gospodarki typu sowieckiego istniał cztery dekady, a krajami, które stanowiły część wysoce scentralizowanej gospodarki ZSRR, gdzie system ten istniał znacznie dłużej. Trzy kraje bałtyckie znajdują się jak gdyby pomiędzy tymi dwiema grupami. Były częścią ZSRR, ale znacznie krócej niż inne jego republiki. Żadna z tych trzech grup nie jest jednolita i różnice pomiędzy krajami, jakie do nich należą są w większości wypadków bardzo duże. <br>Proces transformacji rozpoczął się w poszczególnych krajach w różnym czasie. Co więcej, niezależnie od oficjalnych