po zdobyciu przez Turków portów czarnomorskich.<br><br>Bogacące się mieszczaństwo przeznaczało część swego kapitału na różne dziedziny produkcji. Dzięki tym inwestycjom rozwijało się m.in. hutnictwo żelaza (Jura Krakowsko-Częstochowska) i górnictwo metali kolorowych (Olkusz).<br><br>W XVI w., niejednokrotnie pod wpływem ostrych walk wyznaniowych, uległy zmianie stosunki społeczne w miastach, a pospólstwo zyskało własne przedstawicielstwo we władzach. Zmieniała się także zabudowa miast, które rozrastały się poza średniowieczne mury. Na dawnych przedmieściach fundowano klasztory, osiedlała się ludność rzemieślnicza i kupiecka nie mająca praw miejskich, powstawały - wyłączone spod zarządu miasta - rezydencje magnackie i szlacheckie, tzw. jurydyki.<br><br>Walka o przywileje i rynki zbytu uniemożliwiła rywalizującym