towarów osobom potrzebującym w zamian za wysokie odsetki. Lichwiarze ściągali wysokie odsetki głównie z dwóch powodów: (1) wykorzystania trudnej, niekiedy przymusowej, sytuacji pożyczkobiorcy, (2) dużego ryzyka niewypłacalności dłużników. Lichwa znana jest od niepamiętnych czasów. Pojawiła się wcześniej niż pieniądz, ponieważ lichwiarze początkowo pożyczali towary.<br>Następnym etapem rozwoju instytucji finansowych i późniejszych banków byli średniowieczni złotnicy i handlarze pieniędzmi, którzy przyjmowali na przechowanie złoto oraz wymieniali monety miejscowe na zagraniczne albo na złoto lub srebro w stanie surowym. Poza przechowywaniem pieniędzy złotnicy zajmowali się też transferem pieniędzy. Dokonywali tego za pomocą poleceń wypłaty: jedna osoba polecała drugiej osobie dokonanie wypłaty na rzecz