w żarnach. W gruncie rzeczy jednak praca fizyczna jawiła się większości szlacheckich i inteligenckich bohaterów jako ostateczność związana z klęskami życiowymi i deklasacją spowodowaną utratą majątku ziemskiego. Marta w powieści Orzeszkowej zjawia się w szwalni dopiero wtedy, gdy po śmierci męża zawiodły wszystkie inne sposoby zdobycia środków do życia. Literatura &lt;page nr=74&gt; pozytywistyczna stworzyła wzorzec bohatera - inżyniera bądź przedsiębiorcy, jak Borowiecki z &lt;name type="tit"&gt;Ziemi obiecanej&lt;/&gt; Reymonta - któremu szło o szybkie dorobienie się dzięki menedżerskiej pracy umysłowej, choć w razie potrzeby umiał zakasać rękawy na przykład przy budowie własnej fabryki.<br>W kręgach lewicowych i socjalizujących do proletariatu zaliczano głównie robotnika czy wiejskiego wyrobnika, w ostateczności