abstrakcyjne wielkości na czasy wschodów i zachodów Słońca. Refrakcja wpływa przecież na wysokość Słońca nad horyzontem, od jej wartości zależy więc moment zetknięcia się Słońca z linią horyzontu. Przy określaniu tego momentu roczniki astronomiczne posługują się modelem standardowym. Zaobserwowany przez Schaefera rozrzut w wielkości refrakcji (ryc. 4.2) pokazuje, że prawdziwy czas wschodu lub zachodu Słońca może się różnić od obliczonego nawet o 4 minuty.<br>Drugim niezwykle ciekawym wynikiem poszukiwań Schaefera jest odkrycie, że dla tego samego dnia istnieć może systematyczna różnica - wynosząca około 40% wartości bezwzględnej - między refrakcją podczas wschodu i refrakcją podczas zachodu (ryc. 4.3). Odstępstwa tego nie