bytu zupełnie samotnie. Pierwszy większy strajk wybuchł na wiosnę 1871 r. w warszawskiej stalowni Lilpopa (na Solcu). Następny w tymże roku, w jednej z żydowskich fabryk tytoniowych. W latach 1872-1874 notujemy m.in. dwa strajki w Zgierzu, jeden w Łodzi (u Scheiblera), jeden w Milowicach. Mają one charakter obronny, przeciwstawiają się pogorszeniu warunków pracy albo brutalnemu traktowaniu. Nie są masowe i nie osiągają sukcesu, chociaż niektóre trwają po kilka dni, powodując wdanie się wojska i aresztowania przywódców.<br>W środowisku inteligenckim idee socjalistyczne zakiełkowały za pośrednictwem rosyjskim. Około tysiąca Polaków przebywających w Cesarstwie uczestniczyło w ruchu narodnickim, część studentów polskich współpracowała