ludzie, z których pomocą król sięgał do zbiorowej pamięci swego ludu, aby wydobyć z niej dotychczas nie spisane normy starego prawa. Zdaniem Gasparriego antiqui homines pełnili w archaicznej kulturze Longobardów szczególną funkcję: byli "ludźmi pamięci", kustoszami nie tylko prawnej, ale zarazem mitologicznej i historycznej tradycji wspólnoty plemiennej. W niepiśmiennym społeczeństwie przekaz tych tradycji wymagał, oprócz wiedzy, także szczególnej sprawności komunikacyjnej: recytacji, czyli - jak to określił Tacyt - pieśni18.<br>Koncepcja ta znajduje solidne oparcie w prologu do edyktu. Po ozdobionym zapożyczeniami z Novelli Justyniana retorycznym uzasadnieniu pożytków prawodawstwa, następuje nieoczekiwana zmiana wątku: &lt;q&gt;"Skoro tak sprawy się mają, uznaliśmy, że będzie pożyteczne przekazać pamięci