esejów. Wszystkie, poza pierwszym pt. "Spór o przeszłość, a spór o przyszłość naszego kraju" napisanym specjalnie dla tej edycji, były publikowane w latach 1990--1994. Jednak zebranie ich w jednym tomie kształtuje inną jakość, układają się bowiem te teksty w spójną całość. Precyzują stanowisko autora w kwestii genezy i istoty "realnego" socjalizmu w jego wersji powszechnej (radzieckiej) i szczególnej (polskiej), przy okazji znajdujemy interesujące refleksji o titowskiej Jugosławii. Drugi istotny wątek książki stanowią rozważania kluczowych problemów obecnej transformacji ustrojowej w wymiarze teoretycznym (rewolucja czy restauracja; socjaldemokracja i socjalizm) oraz praktycznym (prezydent w parlamentarnej demokracji; wojsko w parlamentarnej demokracji). Są też ostrożne próby