świata przedstawionego a zarazem dwa światopoglądy: naukowy, racjonalistyczny, w ramach którego zjawiska nadprzyrodzone nie istnieją oraz irracjonalny, który zakłada kontakt z inną rzeczywistością. Wydaje się, że sama autorka nie mogła się zdecydować, czy przedstawić zdolności Erny jako autentyczne, czy zrobić z niej ofiarę spirytystycznej psychozy. To znane od wieków przeciwstawienie rozczarowuje. Autorka nie chce w pełni podjąć ryzyka, jakie niesie ze sobą temat spirytystyczny. Psychoanalityczna interpretacja fenomenu "duchów" grozi zamknięciem niezliczonych form życia duchowego w pozornie racjonalistycznych formułach. Tradycyjny spirytyzm z przełomu wieków - zamiast stawiać pytania - przynosi pozorne odpowiedzi, dlatego nie może być ramą powieści inicjacyjnej. We wcześniejszej Podróży ludzi księgi