opłacalnością eksportu, zwłaszcza pszenicy. Rozszerzano zatem uprawy i brano lepsze grunty pod pszenicę; nie widać za to, by wzrastała wydajność produkcji, która wahała się od 3 do 4,5 ziaren dla żyta, 3,5-5 ziaren dla pszenicy, 27-35 q z ha ziemniaków.<br>Wzrost wartości eksportu zboża (1 mln rubli w 1846, 4,4 mln w 1857 r.) nie zachęcał do przechodzenia na uprawy innego typu. Koniczyna, buraki cukrowe aż do lat sześćdziesiątych nie grały większej roli w produkcji roślinnej Królestwa.<br>Zmiany bardziej uchwytne dostrzegamy na zachodzie kraju, w zasadzie na gruntach folwarcznych. W Kaliskiem, Piotrkowskiem, Konińskiem itd. właściciele ziemscy