natychmiast realizować i nie mogąc znaleźć możliwości działania legalnego, przeszli przez próg nieodwracalnej i bardzo trudnej decyzji - zeszli w podziemie.<br>Szukając wszakże motywacji, jaka wiodła ich najpierw w podziemie, a później na Pawiak, do Cytadeli, na Sybir czy szubienicę, trzeba przyjąć perspektywę ostrego rysowania konfliktów politycznych i socjalnych. Mentalność tych skrajnych nonkonformistów i buntowników można bowiem zrozumieć tylko wtedy, gdy przyjmie się już w założeniu pewną bezkompromisowość ideową i skłonność do stawiania zasadniczych pytań politycznych. Inaczej wszystko trzeba byłoby sprowadzić do bezsensownej donkiszoterii.<br>A więc jednak Warszawa gwałtownych kontrastów społecznych i konflikty klasowe, i cień Cytadeli muszą stanowić historyczne tło naszych