punktu widzenia na historię chrześcijaństwa. Gorliwość pierwszych uczniów Chrystusa przekroczyła wiele podziałów: dysproporcję sytuacji kobiet i mężczyzn, stratyfikacje społeczne, także podziały narodowościowe i kulturowe. Doprowadziła do - choćby i powierzchownego, ale to i tak niesłychane osiągnięcie - zjednoczenia dwóch wielkich, bardzo odmiennych i tradycyjnie współzawodniczących kultur Zachodu i Wschodu. Ale potem następuje słabnięcie papiestwa, które - ze swej natury - jest głównym zwornikiem jedności. Gdy słabnie papiestwo, słabną też owe pozytywne energie, jednoczące kultury i narody. Przychodzi "ciemne stulecie", w którym papieże i pretendenci do papieskiego tronu więżą się i mordują nawzajem, mszcząc się nawet na zwłokach swoich poprzedników. Wszystko to sprawia, że bardzo osłabły