powstania nowej formacji. Twórcy marksizmu w dotychczasowym rozwoju społeczeństw wyróżniają następujące formacje: społeczeństwa pierwotne (wspólnotę pierwotną), formację azjatycką, niewolnictwo, feudalizm i kapitalizm.<br>Szczególne miejsce w dorobku teoretycznym marksizmu zajmuje krytyczna analiza formacji kapitalistycznej. Tezę klasycznej ekonomii o harmonii interesów jednostki i społeczeństwa (koncepcja homo oeconomicus) zastąpiono zasadą sprzeczności. Podstawowa sprzeczność społeczeństwa kapitalistycznego wynika z prywatnej własności środków produkcji. Własność prywatna dzieli społeczeństwo na dwie antagonistyczne klasy: burżuazję i proletariat. Robotnik pozbawiony środków produkcji sprzedaje kapitaliście swoją siłę roboczą. Ma ona specyficzną właściwość, może wytworzyć wartości przekraczające jej własną wartość, czyli wartość produktów i usług niezbędnych do jej reprodukcji. Ta nadwyżka, określana