daremnych wysiłków poznawczych: <br>&lt;gap&gt; <br>Człowiek skazany jest na niewiedzę, na &lt;orig&gt;nierozumienie&lt;/&gt; samego siebie. Kochanowski wielokrotnie drwi z mędrców, którzy tego nie wiedzą, ale dla niego samego świadomość tego jest bardzo gorzka. <br>Wśród pytań, których zadawania sobie zakazuje, a które jednak stawia, szczególna rola przypada pytaniom o byt pośmiertny, o duszę, o status ontologiczny człowieka. Nie tylko "Treny", ale cała twórczość Kochanowskiego jest nieustannym pytaniem o te sprawy. Odpowiedzi są różne, Kochanowski posługuje się koncepcjami starożytności, neoplatonizmu i chrześcijaństwa, ale wyobraźnia poety krąży wokół mitologicznych pejzaży Hadesu, wokół podziemnych "&lt;orig&gt;tęskliwych&lt;/&gt; jezior" i "niepomnego zdroju", wokół &lt;gap&gt;. Ta wiedza wyobraźni o Hadesie jest podejrzeniem o