nie tysięcy, ale setek tysięcy czy milionów osób, wymagało ze strony grup dążących do władzy innych zupełnie metod akcji wyborczej i w ogóle innej zupełnie taktyki.<br>Dawne fakcje i ugrupowania albo powoli przestawały istnieć, albo działały w ograniczonym, zawężonym polu, albo też wreszcie stawały się stronnictwem masowym.<br>Zwykle zalążkiem powstającego stronnictwa była organizacja już istniejąca. Mógł nim być klub parlamentarny, grupujący parlamentarzystów tego samego kierunku politycznego, np. konserwatystów czy liberałów, mogła nim być wpływowa korporacja; np. inicjatywa i zabiegi masonerii francuskiej doprowadziły do powstania stronnictwa radykałów w III Republice.<br>Liczne partie socjaldemokratyczne zawdzięczały swoje powstanie inicjatywie i akcji związków zawodowych; były