zostałem wywieziony do obozu koncentracyjnego w Mauthausen-Gusen i zatrudniony w kamieniołomach. A w dniu 19 października 1942 roku trafiłem jako mechanik samochodowy do obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen, dwadzieścia kilka kilometrów od Berlina, pracowałem w Komando Kraftfahrt Technischen Verseuchsabteilung praca ciężka, lecz pod dachem. Od 1943 r. rozpoczęły się naloty superfortec amerykańskich na Berlin, początkowo tylko nocą, było to dla więźniów radosne i przecudne widowisko: te kolorowe flary oświetlające silnym światłem teren bombardowania, kolorowe błyski pękających pocisków artylerii przeciwlotniczej, błyski i wybuchy spadających bomb. Często całą noc patrzyliśmy na ten nowoczesny teatr wojny. Od 1944 r., gdy lotnictwo niemieckie praktycznie przestało