się z nim współpracować i powściągać wodze jego arbitralnym zapędom). Choć zarówno metoda Kundery jak i metoda Brodskiego ma swoje zalety, związane z każdą z nich ryzyko jest rzeczywiście wielkie. W pierwszym wypadku pisarzowi zagraża bezustannie niebezpieczeństwo utraty własnego głosu, ześliźnięcia się w bezbarwny i opływowy styl "międzynarodowy", pisania "po translatorsku" (jak można by przełożyć pogardliwy angielski termin translationese) zamiast po polsku czy czesku, skrępowania stylistyczną autocenzurą ("Czy aby to, co piszę, da się przetłumaczyć?"). W wypadku drugim pisarz balansuje bez chwili przerwy na wysoko zawieszonej linie lingwistycznego szalbierstwa, uzurpacji języka, który nigdy nie będzie naprawdę jego językiem ojczystym: i im