Godne uwagi, że w nowym zwyczaju Gombrowicz nie widzi wyzwolenia instynktu czy zwycięstwa nonkonformizmu: przeciwnie, teraz dopiero społeczna mechanika działa z pełną mocą! Gombrowicz powiedziałby: forma zawsze w końcu zwycięża. A wraz z formą - dojrzałość... Na szczęście, markiza "ze strachu poroniła" (znowu patologia) i opatrzony dzieckiem Filibert wraca, jak przystało troskliwemu ojcu, do domu, "podczas gdy grzmot oklasków rozlegał się wśród widzów". Tym widzom bowiem jest wszystko jedno, kto zwycięży, byle tylko działał "mechanizm życia".<br>Taki właśnie tytuł nosiła pierwsza wersja opowiadania o Filibercie dzieckiem podszytym, drukowana w 1935 roku w... "Prosto z mostu". Jaki to mechanizm? Epizody Filiberta przedstawiają sytuacje