Piastów poczęło się rodzić poczucie więzi wynikającej ze wspólnego pochodzenia, obyczaju, języka i ciągłości państwowej. Dokonywały się także podziały ludności na grupy społeczne związane z nadaniami majątków ziemskich przez panującego. Z jednej strony, tworzyły się rody rycerskie i możnowładcze oraz powstawały duże posiadłości kościelne, z drugiej zaś, następował powolny proces uzależniania mieszkańców wsi od właścicieli danej ziemi. Obok wolnych dziedziców i ludności zależnej (por. s. 10), narodziła się kategoria tzw. przypisańców, to znaczy osób nie mogących opuścić ziemi, z którą na mocy dokumentu władcy zostali związani. Majątkowe i prawne różnice wśród wieśniaków pogłębiały się, aby następnie doprowadzić do dużego rozwarstwienia wsi