nie zamykają całkowicie możliwości realizacji umiłowanych zajęć, mimo specjalnie wyostrzonej kontroli społecznej. W tych przypadkach pozycja tworzy nie tyle obiektywne ograniczenia, ile subiektywne samoograniczenia, których wizualnym wyrazem jest poza i sztuczność. Ograniczenia wynikające z sytuacji ekonomicznej są oczywiste, one decydują o tym, czy marzenia mogą stać się rzeczywistością, czy i w jakim stopniu człowiek może korzystać ze swojej wolności wyboru. Sytuacja ekonomiczna nie tylko ogranicza lub też pobudza możliwości realizacji potrzeb i zachowań, lecz - przez zmiany w hierarchii wartości - przekształca cały system potrzeb i aspiracji człowieka. Ograniczenia ekonomiczne spłaszczają ten system do potrzeb podstawowych i wokółpodstawowych, a tym samym powodują rozdźwięk między oczekiwaniami