w Polsce Ludowej oraz ich kulturowe konsekwencje prowadzą do względnie rzadkiego, szczególnie obecnie, posługiwania się ta zmienną. Procesy ruchliwości międzyklasowej oraz awans społeczny i kulturalny całych klas i warstw tworzących kategorię ludu pracującego miast i wsi powodują bądź pomijanie, bądź określanie pochodzenia społecznego jako zmiennej słabo różnicującej aktywność kulturalną, bądź wreszcie jej uwikłanie w takich kontekstach, jak czynniki ekonomiczne, środowisko rodzinne, małe grupy itp. W efekcie, w literaturze zauważyć można cztery podstawowe grupy stanowisk:<br>1) nieuwzględnianie pochodzenia społecznego jako zmiennej określającej aktywność kulturalną;<br>2) pośrednie jej uwzględnienie w postaci takich zmiennych, jak pochodzenie środowiskowe, tradycje rodzinne itp.,<br>3) formułowanie twierdzeń o