samowiedzy. Brak ideałów wytyczających kierunek działania narodu sprawia, że jego przedstawiciele zaczynają koncentrować nadmierną uwagę wokół wartości materialnych. Odwoływanie się do tradycji staje się deklaratywne. W każdym razie, doświadczenia naszego stulecia wskazują najwyraźniej, że siła idei filozoficznych bywa większa niż dynamika zmian ekonomiczno-technicznych.<br>Charakter narodowy filozofii polskiej zaznacza się wyraziście począwszy od XIX wieku. Historiozoficzne rozmyślania nad przeszłością narodu i przewidywanie przyszłości stały się dominujące w filozofii okresu 1830--1863. Zasadniczy sens ówczesnych dociekań zawarł się w pytaniu: "skąd i dokąd idziemy". Przypomnienie tych czasów ma sens, gdy mowa o współczesności, bowiem nie bywa w dziejach zamkniętych okresów o jednorodnej