patrzyła na rozbiory jako na fakt godny ubolewania, ale w skali ogólnoeuropejskiej drugorzędny i nieunikniony. Rzym zawiódł się na współpracy z monarchiami katolickimi: we Francji rok 1789, w Austrii zaś wspominany już "józefinizm" przyczyniły się poważnie do podkopania wpływów Kościoła oraz ograniczenia przywilejów kleru. W tej sytuacji na plan pierwszy wysuwały się państwa niekatolickie, takie jak Prusy i Rosja, z którymi papiestwo zaczęło szukać zbliżenia jako z potęgami zdolnymi się oprzeć rewolucyjnej Francji. Na ołtarzu tego zbliżenia, przeceniając złudnie możliwości kompromisu, składano katolicką Rzeczpospolitą.<br>Czyniono to z tym lżejszym sercem, iż po uchwaleniu ustawy majowej państwo polskie jawiło się jako organizm polityczny