form komunikacji, w których świadomym zamiarem twórcy jest uczynić odbiorcę współtwórcą, nadającym samodzielnie sens dziełu percypowanemu ('dzieło otwarte', jak to nazywa estetyk włoski, Umberto Eco).<br>Teorie ekonomiczne przestały - dzięki pracy zainicjowanej przez Marksa - opisywać nam po prostu świat zależności gospodarczych w jego fatalnych quasi-przyrodniczych prawach, umożliwiając świadome sterowanie procesami wytwórczości i wymiany w skali państwowej lub wielopaństwowej.<br>Ze świata, który we wszystkich szczegółach jest dany, zastany, wyznaczony w swoim ewolucyjnym przebiegu i dostępny bądź opisowi, który rejestruje jego jakości minimalizując interwencję własną, bądź eksploatacji, niezdolnej do odmienienia toku rozwojowego całości - przeszliśmy do świata, który od początku i w każdej fazie