jeśli czytamy przewodniki po Wrocławiu czy Szczecinie, wydane w latach pięćdziesiątych, to trudno z nich wywnioskować, że większość mieszkańców w tych miastach stanowili Niemcy i że były to miasta osadzone mocno w kulturze niemieckiej. Ale równocześnie, jeżeli weźmiemy przewodniki po Lwowie iWilnie, wydane na Ukrainie i na Litwie, to też z trudnością się dowiemy, że większość w tych miastach stanowili Polacy i że te miasta właściwie były wielkimi ośrodkami polskiej kultury narodowej. Zresztą, tak na marginesie dodam, że o ile Niemcy na tych ziemiach utraconych (a naszych Ziemiach Zachodnich) nie mieli wybitnych przedstawicieli kultury czy nauki, o tyle trudno sobie wyobrazić dowolny