od martwej, odstającej <orig>kutikuli</>; por. <foreign lang="lat">Galeobdolon lutem</> lub <foreign lang="lat">Actinidia kolomikta</>); pączki nieożywicowane; igły zwykle krótsze, osadzone gęściej i skierowane ku szczytowi pędu, pochewki krótsze; niedojrzałe szyszki fioletowoczarne, po dojrzeniu i wysypaniu nasion z bardzo szeroko otwartymi łuskami, tarczki matowe, o "pomarszczonej" powierzchni, przy czym łuski poniżej tarczki są tak samo zabarwione, jak sama tarczka.<br>Wyst. - pd. Włochy i Płw. Bałkański, na wapieniach.<br>Dekor. - drzewo o ciemnej, wąskiej sylwetce. Wym. i zast. - zbliżone do P. nigra, duża odporność na zanieczyszczenie powietrza i suszę; nawet starsze drzewa dobrze znoszą przesadzanie. Rośnie wolno; młode okazy mogą marznąć w surowe zimy.<br><tit1>Pinus banksiana Lamb.</> - sosna