istotnego uzasadnienia zanikły, musiały zaniknąć.<br>Społeczeństwo zatomizowało się, zainteresowania i energia skoncentrowały się na wysiłku osobistego przetrwania, i to przetrwania w możliwie najdogodniejszych warunkach indywidualnych. Odbywało się to pod znakiem konformizmu, uważnego i starannie przemyślanego przystosowywania się do wymogów sytuacji. Była w tym jakaś głęboka, choć nie zawsze uświadomiona konsekwencja: zablokowanie energii społecznej przez system polityczny musiało wywołać powszechne przestawienie się na sprawy prywatne, w których było jeszcze miejsce na skuteczną aktywność. Rzeczywistość uczyła egoizmu, uzasadniała go, czyniła go jedyną realistyczną postawą życiową. Społeczeństwo jako organizm skazane było przez warunki historyczne na wegetację, jednostki miały szansę quasi-normalnego życia, pod warunkiem