zdecydowanie, że nie należy &lt;q&gt;"doszukiwać się ścisłego związku pomiędzy tymi dwiema częściami niniejszej całości"&lt;/&gt;, przygodami Józia i pojedynkiem Filidora: &lt;q&gt;"ten, kto by mniemał - [powiada] - że włączając w me dzieło opowiadanie Filidor dzieckiem podszyty nie miałem na celu jedynie pewnego zapełnienia miejsca na papierze (...) byłby w błędzie"&lt;/&gt; (F 67-68).<br>Podobny żart znaleźć można też w samym Filidorze. Myślę o tytulaturze świadków pojedynku uczonych. Roklewski i Poklewski (w podobieństwie tych nazwisk igra odblask -dora i -berta) przedstawieni zostają jako doktorowie asystenci (F 86). Kiedy na konsultację przybywa z Moskwy (w 1937 roku z Moskwy!... całkiem jak z zaświatów) docent Łopatkin, Roklewski i