w jego przeżywaniu świata, a tym bardziej nie można było z niego jej wywodzić, tutaj wszelkie konstrukcje o charakterze przyczynowym czy deterministycznym były z góry wykluczone. Ideałem stał się - formuła Grzymały-Siedleckiego - "portret duchowy twórcy". A takiego portretu nie dało się upodobnić do portretów takich, jakie proponował Brandes, czy jakie zarysowywał Chmielowski. <br>Nie znaczy to jednak, że nie było form pośrednich, znajdujących się na skrzyżowaniu wpływów tych dwu sposobów kształtowania portretu krytycznego. Czasem autorzy modernistyczni przedstawiali portrety utrzymane całkiem w stylu poprzedniej epoki, by wymienić studium Kasprowicza o Lenartowiczu, czy choćby późną rozprawę Gostomskiego właśnie o Kasprowiczu. Istniała forma pośrednia ukształtowana