Augustyn z Hippony czy też Boehme, kwestionowali wartość <br>poznania racjonalnego. <br>Analiza nauk mistrzów zen prowadzi do wniosków, które są ważne <br>w kontekście rozważań nad definicją rozumu. Wychodzą oni od założeń <br>bliskich emipirystycznej definicji rozumu, iż źródłem poznania jest wyłącznie <br>doświadczenie, a rozum jedynie porządkuje dane doświadczenia. Nie <br>przeciwstawiają więc rozumu zmysłom, nie są jednak zwolennikami poznania <br>irracjonalnego. Jak słusznie zauważa Kitaro Nishida, irracjonalność oznacza <br>brak logiki, przypadkowość i chaos. Tam, gdzie pojawiają się prawidłowości, <br>możemy mówić o logice i racjonalności. W naukach mistrzów zen możemy <br>wyróżnić wyraźnie dwa modele rzeczywistości oraz odpowiadające im dwa <br>sposoby ich ujmowania, z których jeden jest