kryzys może przyśpieszyć rozpad ich imperium.<br> Chociaż napis z kwiatów przed sowieckim posterunkiem granicznym na linii kolejowej z Helsinek do Leningradu nadal głosi optymistyczne hasło "Żyjemy w epoce, w której wszystkie drogi prowadzą do komunizmu", każdy wariant przyszłych losów Związku Sowieckiego wróży odwrót od komunizmu. Powodzenie &lt;orig&gt;pieriestrojki&lt;/&gt; pociągnęłoby za sobą znaczne rozmycie praktyki komunistycznej. Przewlekły zamęt byłby oznaką, że system jest niezdolny do trwałego przekazania władzy bardziej dynamicznemu i samorządnemu społeczeństwu. Ponowny zastój oznaczałby, że komunizm nie może się twórczo rozwijać. Represyjny zamach stanu, oparty na nacjonalizmie i ideologii, skompromitowałby Związek Sowiecki na arenie międzynarodowej, a jego rozdrobnienie równałoby się historycznej