była organizacja polityczna Europy feudalnej z papieżem i cesarzem na czele. Hierarchiczny był także układ nauk, na których szczycie postawiono teologię. Gdy w XII w. pojawiły się uniwersytety, a wraz z nimi zawód uczonego - klerka, sztywna hierarchia zrazu jakby się zachwiała, ale niebawem Kościół poddał organizację uczelni swej kontroli i zwierzchności.<br>Nie byłoby słuszne mniemanie, że wieki średnie ignorowały wiedzę o człowieku lub że w ostrym podziale przeciwstawiały sobie pary pojęć takich, jak Bóg i świat, duch i materia. Istotą nauki średniowiecznej był styl myślenia gradualistyczny, tj. wywodzący się z poglądu, że byty wznoszą się stopniami (łac. &lt;foreign lang="lat"&gt;gradus&lt;/&gt; - stopień) od materii