stolicy teatralnej, szekspirowska tradycja nieco ów gorset rozluźniała. Na przykładzie tych teatrów najwybitniejszych widać było dobrze fatalne efekty ograniczeń, narzucanych przez reguły, nawyki i konwenanse; to z myślą o nich czyniono plany reformy.<br>W Paryżu sceny subwencjonowane przez państwo - Opera i Comédie Française, a od 1815 roku także Odéon, zapewniały żywot repertuarowi klasycznemu (to on był subwencjonowany); zaś do gustów szerokiej publiczności dopasowywały swój repertuar liczne już w końcu XVIII wieku teatry bulwarowe. Ich rozwój powstrzymał dekret Napoleona z 1807 roku, ograniczający liczbę teatrów w Paryżu do dziewięciu; piętnaście sal teatralnych zostało zamkniętych. Po upadku Cesarza restytuowano je, pojawiły się kolejne